कोलेस्ट्रॉल म्हणजे काय?
कोलेस्टेरॉल हा मेणासारखा, चरबीसारखा पदार्थ आहे,जो तुमच्या शरीराच्या पेशींमध्ये आढळतो. हा सेलचा (cell membrane)एक आवश्यक घटक आहे आणि विविध जैविक प्रक्रियांमध्ये(biological processes)देखील सामील आहे.
चांगले कोलेस्ट्रॉल(good cholesterol) आणि वाईट कोलेस्ट्रॉल(bad cholesterol) म्हणजे काय?
कोलेस्टेरॉल हे रक्तप्रवाहातून लिपोप्रोटीनच्‍या स्वरूपात प्रवास करते. लिपोप्रोटीनचे दोन मुख्य प्रकार आहेत: कमी घनता लिपोप्रोटीन (LDL-low density Lipoprotein)आणि उच्च घनता लिपोप्रोटीन (HDL-High density Lipoprotein). LDL कोलेस्टेरॉलला बर्‍याचदा “खराब” कोलेस्टेरॉल (bad cholesterol)म्हणून संबोधले जाते कारण ते तुमच्या रक्तवाहिन्यांच्या भिंतींमध्ये (Walls of blood vessels)चिकटून प्लेक्स(plaque) तयार करू शकते आणि संभाव्यत: एथेरोस्क्लेरोसिस (atherosclerosis)होऊ शकते, ही स्थिती हृदयरोग आणि स्ट्रोकच्या वाढीव जोखमीशी संबंधित आहे. दुसरीकडे, एचडीएल कोलेस्टेरॉलला “चांगले” कोलेस्टेरॉल (good cholesterol) म्हटले जाते कारण ते रक्तवाहिन्यांमधून एलडीएल कोलेस्टेरॉल काढून टाकण्यास मदत करते आणि ते काढून टाकण्यासाठी यकृताकडे परत पाठवते.
#निरोगी कोलेस्टेरॉलची पातळी कशी राखायची:
- निरोगी कोलेस्टेरॉलची पातळी राखण्यासाठी, सामान्यतः सॅच्युरेटेड फॅट्स आणि ट्रान्स फॅट्स कमी प्रमाणात असलेला संतुलित आहार घेण्याची शिफारस केली जाते.
*सॅच्युरेटेड फॅट्स आणि अनसॅच्युरेटेड फॅट्स म्हणजे काय?
ट्रान्स फॅट( trans fat)आणि सॅच्युरेटेड फॅट्स (saturated fat) सामान्य खोलीचे तापमानात (normal room temperature) आपल्या रक्तवाहिन्यामध्ये घट्ट जमा होऊ शकतात, ज्यामुळे एथेरोस्क्लेरोसिस (“धमन्यांचे कडक होणे”) होऊ शकतो. याउलट, अनसॅच्युरेटेड फॅट्स (unsaturated fats)सामान्य खोलीचे तापमानात द्रव राहतात आणि तुमच्या धमन्या बंद होण्याची शक्यता कमी असते.
- नियमित शारीरिक हालचालींमध्ये व्यस्त रहा, निरोगी वजन राखा, धूम्रपान टाळा आणि अल्कोहोलचे सेवन मर्यादित करा.
- काही प्रकरणांमध्ये, कोलेस्टेरॉलची पातळी नियंत्रित करण्यासाठी औषधे लिहून दिली जाऊ शकतात, विशेषतः जर जीवनशैलीत बदल पुरेसे नसतील. नियमित कोलेस्टेरॉल तपासणी तुमच्या पातळीचे निरीक्षण करण्यात आणि तुमच्या हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी महिती मिळन्यास उपयोगी ठरते.
त्यामुळे वरील चर्चेतून आपल्याला कळते की आपल्याला आपल्या आहारात मुख्यतः अनसॅच्युरेटेड फॅट्सचे स्रोत समाविष्ट करावे लागतील.
अनसॅच्युरेटेड फॅट्सचे स्त्रोत:
अनसॅच्युरेटेड फॅट्सचे दोन प्रकार आहेत.
मोनोअनसॅच्युरेटेड फॅट्स
अ‍ॅव्होकॅडो, नट, बिया, ऑलिव्ह आणि ऑलिव्ह ऑइलमध्ये आढळते.
पॉलीअनसॅच्युरेटेड फॅट्स
सूर्यफूल, कॉर्न, सोयाबीन आणि फ्लेक्ससीड तेले, मासे, अक्रोड आणि फ्लेक्स बियांमध्ये आढळते.