स्टिरॉइड्स बददल थोड सविस्तर!अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड वापर आणि गैरवापर.

 स्टिरॉइड म्हणजे काय?

(STAYR-oyd) लिपिड्स (चरबी) च्या गटांपैकी कोणतीही एक विशिष्ट रासायनिक रचना आहे. स्टेरॉईड्स नैसर्गिकरित्या वनस्पती आणि प्राण्यांमध्ये आढळतात किंवा ते प्रयोगशाळेत बनवले जाऊ शकतात. स्टिरॉइड्सच्या उदाहरणांमध्ये सेक्स हार्मोन्स, कोलेस्टेरॉल आणि काही औषधे यांचा समावेश होतो

येथे आपण प्रामुख्याने अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्स (औषधे) बद्दल चर्चा करू.

अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्स म्हणजे काय?

 अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्स  Performance and image enhancing drugs(PIEDs) म्हणून वर्गीकृत केली जातात.

अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्स ही अशी औषधे आहेत जी स्नायूंच्या ऊतींची वाढ आणि दुरुस्ती करण्यास मदत करतात. ते सिंथेटिक हार्मोन्स आहेत जे पुरुष लैंगिक हार्मोन्सचे अनुकरण करतात, विशेषतः टेस्टोस्टेरॉन.

  अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्सचे काही  वैद्यकीय उपयोग आहेत, ज्यात यौवनातील हार्मोनल समस्यांवर उपचार करणे , कर्करोग आणि एड्स सारख्या इतर रोगांमुळे स्नायूंच्या नुकसानावर उपचार करणे समाविष्ट आहे.

कॉर्टिकोस्टिरॉईड्स हे औषधांचा एक वर्ग आहे जो दाहक संधिवात आणि दमा सारख्या इतर दाहक परिस्थितींवर उपचार करण्यासाठी वापरला जातो. त्यांना सामान्यतः ‘स्टिरॉइड्स’ म्हणून संबोधले जाते आणि लोक सहसा त्यांना अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्स सारखेच मानतात. हे लक्षात घ्यावे की हे भिन्न पदार्थ आहेत जे शरीराच्या वेगवेगळ्या भागांवर कार्य करतात.

अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्स आणि कॉर्टिकोस्टेरॉइडमध्ये काय फरक आहे?

 अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्स एंड्रोजन रिसेप्टर्सला बांधतात(bound to androgen receptor) , तर कॉर्टिकोस्टिरॉईड्स ग्लुकोकॉर्टिकोइड रिसेप्टर्सला बांधतात (bound to Glucocorticoid receptor)ज्यामुळे शरीरावर वेगवेगळे परिणाम होतात.

  कॉर्टिकोस्टेरॉइडचा वापर अनेक परिस्थितींवर उपचार करण्यासाठी केला जातो ज्यामध्ये शरीराची संरक्षण प्रणाली (Immune system) योग्यरित्या कार्य करत नाही आणि ऊतींचे नुकसान होते. स्टिरॉइड्स ही काही आजारांसाठी मुख्य थेरपी असू शकते. इतर परिस्थितींसाठी, स्टिरॉइड्स फक्त कमी प्रमाणात वापरल्या जाऊ शकतात किंवा जेव्हा इतर उपाय यशस्वी होत नाहित.

  स्टिरॉइड्सचा वापर विशिष्ट संधिवातासंबंधी दाहक परिस्थितींच्या उपचारांमध्ये केला जातो, जसे की:

सिस्टेमिक व्हॅस्क्युलायटीस (रक्तवाहिन्यांची जळजळ).

मायोसिटिस (स्नायूंची जळजळ).

संधिवात (तीव्र दाहक संधिवात).

सिस्टेमिक ल्युपस एरिथेमॅटोसस (असामान्य रोगप्रतिकारक प्रणालीच्या कार्यामुळे होणारा सामान्य रोग).

 वरील सर्व मुख्यतः औषधी हेतूसाठी वापरतात.

लोक अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्सचा गैरवापर का करतात?

 काही बॉडीबिल्डर्स आणि ऍथलीट स्नायू तयार करण्यासाठी आणि ऍथलेटिक कामगिरी सुधारण्यासाठी अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्स वापरतात. ते स्टिरॉइड्स तोंडी (oral)घेऊ शकतात, त्यांना स्नायूंमध्ये इंजेक्ट करू शकतात किंवा जेल किंवा क्रीम म्हणून त्वचेवर लावू शकतात. हे डोस वैद्यकीय स्थितींवर उपचार करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या डोसपेक्षा 10 ते 100 पट जास्त असू शकतात. आरोग्य सेवा प्रदात्याच्या(Doctor) प्रिस्क्रिप्शनशिवाय त्यांचा अशा प्रकारे वापर करणे कायदेशीर किंवा सुरक्षित नाही.

अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्सचा गैरवापर केल्याने आरोग्यावर काय परिणाम होतात?

 अॅनाबॉलिक स्टिरॉइड्सचा गैरवापर, विशेषत: दीर्घ कालावधीत, अनेक आरोग्य समस्यांशी जोडला गेला आहे, यासह:

• पुरळ
• किशोरवयीन मुलांमध्ये वाढ खुंटने
• उच्च रक्तदाब
• कोलेस्टेरॉलमध्ये बदल

• हृदयविकाराच्या झटक्यासह हृदयाच्या समस्या
• यकृत रोग, कर्करोग
• मूत्रपिंड नुकसान
• आक्रमक वर्तन

पुरुषांमध्ये जाणवनारे दुष्परिनाम:

टक्कल पडणे

स्तनाची वाढ(Gynecomastia)

शुक्राणूंची संख्या कमी होने/ वंध्यत्व

अंडकोषांचे आकुंचन

स्त्रियांमध्ये जाणवनारे दुष्परिनाम:

मासिक पाळीत बदल (कालावधी)

शरीर आणि चेहर्यावरील केसांची वाढ

टक्कल पडणे

आवाज गहन करणे(deep voice like men’s)

त्यामुळे अल्पकालीन उद्दिष्टांसाठी स्टिरॉइड्सचा गैरवापर  करणे सुरक्षित नाही, ड्रग्सपेक्षा नैसर्गिक असणे चांगले आहे🙂😊. 

पुढे कोणत्या विषयावर माहिती घेउन येउ कमेंट मधे नक्की कळवा.